OpenAI đã hợp tác với Retro Biosciences để phát triển GPT-4b micro, mô hình AI đầu tiên của hãng tập trung vào lĩnh vực sinh học, đánh dấu bước tiến mới trong việc khám phá khoa học và nghiên cứu tuổi thọ. Mô hình này đã cho thấy kết quả đầy hứa hẹn trong việc thiết kế lại protein, giúp tăng hiệu suất sản xuất tế bào gốc lên gấp 50 lần, theo dữ liệu sơ bộ.
Điểm nổi bật:
- GPT-4b micro: Mô hình AI tiên tiến của OpenAI, tập trung đặc biệt vào kỹ thuật protein để hỗ trợ tái lập trình tế bào.
- Cải thiện hiệu suất: Kết quả thử nghiệm ban đầu cho thấy mô hình giúp tăng hiệu quả chuyển đổi tế bào trưởng thành thành tế bào gốc mở ra hướng đi mới trong sản xuất tế bào gốc.
- Sự hợp tác chiến lược: Dự án nằm trong tầm nhìn dài hạn của Sam Altman về nghiên cứu tuổi thọ, kết nối với khoản đầu tư lớn vào lĩnh vực khoa học đời sống và công nghệ sinh học.
Thách thức khoa học:
Tái lập trình tế bào da thành tế bào gốc
Trọng tâm của dự án là cải thiện quá trình tái lập trình tế bào da trưởng thành thành tế bào gốc, vốn có tỷ lệ thành công hiện tại dưới 1% và mất nhiều tuần để hoàn thành. GPT-4b micro đã tập trung vào thiết kế lại các yếu tố Yamanaka—những protein đóng vai trò then chốt trong quá trình này. Kết quả ban đầu từ Retro Biosciences cho thấy các yếu tố được cải tiến bởi mô hình đã cải thiện hiệu quả đáng kể.
Khác biệt so với AlphaFold
Không giống như AlphaFold của Google DeepMind, tập trung vào dự đoán cấu trúc protein, GPT-4b micro đào sâu vào tương tác protein. Bằng cách huấn luyện trên dữ liệu chuỗi protein và tương tác, mô hình này đề xuất các sửa đổi táo bạo, thay đổi đến một phần ba axit amin trong protein—mức độ mà các phương pháp truyền thống khó có thể đạt được.
Theo John Hallman, nhà nghiên cứu tại OpenAI: “Các protein mà mô hình đề xuất dường như vượt trội hơn bất kỳ thiết kế nào do con người tạo ra.”
Tác động đối với y học và nghiên cứu tuổi thọ
Thành tựu này có tiềm năng cách mạng hóa lĩnh vực y học tái tạo và điều trị lão hoá. Vadim Gladyshev, chuyên gia về lão hóa tại Đại học Harvard và cố vấn của Retro Biosciences, nhấn mạnh rằng: “Điều này đặc biệt quan trọng đối với các tế bào khó tái lập trình.” Nếu thành công, công nghệ này có thể mở ra cơ hội mới trong việc phát triển cơ quan, cải thiện liệu pháp thay thế tế bào và mở rộng quy mô sản xuất trong y học.
Cam kết công bố khoa học
Retro Biosciences, được thành lập vào năm 2021 với khoản đầu tư ban đầu 180 triệu USD từ Sam Altman, hiện đang vận hành 5 chương trình khám phá. Thỏa thuận hợp tác trị giá 85 triệu USD với Multiply Labs vào năm 2024 đã giúp công ty tự động hóa quy trình sản xuất liệu pháp tế bào. OpenAI và Retro đã cam kết công bố những phát hiện từ dự án, nhưng thời gian cụ thể chưa được công bố.
Hiện tại, GPT-4b micro sẽ chưa được phổ biến rộng rãi, nhưng bước đột phá này mở ra triển vọng đáng kể cho tương lai của y học và nghiên cứu tuổi thọ.